12 lipca 2017 roku wchodzi w życie nowa ustawa z dnia 15 grudnia 2016r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (t. j. Dz. U. 2017 poz.67) http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20170000067.
Ustawa określa zasady i tryb przeciwdziałania praktykom polegającym na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej przez dostawcę produktów rolnych lub spożywczych lub nabywców tych produktów.
Co istotne, ustawa ma zastosowanie do umów nabycia ww. produktów, jeżeli łączna wartość obrotów między stronami w roku wszczęcia postępowania w sprawie praktyk polegających na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej lub w którymkolwiek z dwóch lat poprzedzających rok wszczęcia postępowania, przekracza 50 tysięcy złotych oraz jeżeli obrót nabywcy albo dostawcy, który stosował praktykę polegającą na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej (lub grupy kapitałowej do której należy), w roku poprzedzającym rok wszczęcia postępowania przekracza 100 milionów złotych.
Nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, o której mowa w ustawie, polegać może w szczególności na:
- nieuzasadnionym rozwiązaniu umowy lub zagrożeniu rozwiązaniem umowy;
- przyznaniu wyłącznie jednej stronie uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia;
- uzależnianiu zawarcia lub kontynuowania umowy od przyjęcia lub spełnienia przez jedną ze stron innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
- nieuzasadnionym wydłużaniu terminów płatności za dostarczone produkty rolne lub spożywcze.
Kara za choćby nieumyślne naruszenie zakazu wykorzystywania przewagi kontraktowej sięgać może maksymalnie 3% obrotu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Dodatkowo ustawa przewiduje możliwość nałożenia kary w wysokości stanowiącej równowartość do 50 000 000 euro w przypadku, choćby nieumyślnego, uniemożliwiania lub utrudniania kontroli czy nieudzielania informacji żądanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Głównym zarzutem skierowanym w stronę ustawy jest posługiwanie się klauzulami generalnymi, które trudno na tym etapie zinterpretować (jak chociażby definicja „przewagi kontraktowej” zawarta w art. 7 ustawy) przy jednoczesnym bardzo rygorystycznym podejściu do stosunków biznesowych pomiędzy dostawcami a nabywcami w branży spożywczej i w rolnictwie oraz bardzo wysokich karach za naruszenie zakazu.
