❗️ Co piąty Polak przyznaje się, że kupuje podrobione produkty znanych marek[i].
❗️ Aż 44% młodych ludzi w Polsce celowo kupiło podrobiony produkt w trakcie 2022r.[ii]
❗️ 2,5% globalnego handlu w 2019r. stanowił handel produktami podrobionymi i pirackimi, których wartość wyniosła 449 mld dolarów. Czyli mniej więcej tyle, ile wynosiło PKB takich rozwiniętych gospodarek jak Austria czy Belgia.[iii]
❗️ Ponad 3 mln podrobionych produktów zostało usunięte w 2021r. przez Amazon z jej platformy sprzedażowej.[iv]
Powyższe dane pozwalają zrozumieć skalę problemu związanego z handlem podróbkami. W ostatnich latach, za sprawą prężnie rozwijającego się handlu elektronicznego, podróbki ze straganów i bazarów przeniosły się do Internetu. Fałszerze coraz intensywniej wykorzystują handel elektroniczny do sprzedaży podrobionych produktów. W szczególności, duże i popularne platformy sprzedażowe.
Jak znane marki mogą walczyć z masową sprzedażą podróbek ich produktów za pośrednictwem popularnych platform sprzedażowych ? Czy zawsze odpowiedzialny jest tylko sprzedający? Czy do odpowiedzialności za naruszenia znaków towarowych dokonywane przez osoby trzecie działające na platformie sprzedażowej może zostać pociągnięty także operator platformy sprzedażowej ?
Na te pytania odpowiedział niedawno Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej na gruncie głośnych sporów pomiędzy luksusową marką butów Christian Louboutin a jedną z największych platform sprzedażowych Amazon.
Louboutin uderza w Amazon:
Christian Louboutin to znany producent luksusowego obuwia. Czerwona podeszwa stała się symbolem szpilek Louboutin, dlatego marka od lat intensywnie walczy z wszelkimi przejawami kradzieży jej słynnej czerwonej podeszwy. Monopol na jej używanie zapewniają Louboutin zarejestrowane na całym świecie znaki towarowe, w tym m.in. unijny znak towarowy:
(EUTM 008845539).
Amazon jest jedną z najpopularniejszych platform sprzedażowych. Amazon sprzedaje produkty zarówno bezpośrednio, we własnym imieniu i na własny rachunek, jak i pośrednio na rzecz niezależnych sprzedawców będących użytkownikami jej platformy, poprzez hosting i reklamę ich produktów. Ponadto, Amazon zapewnia sprzedawcom pomoc logistyczną, magazynując i dostarczając ich produkty konsumentom.
W 2019r. Louboutin wniósł dwa powództwa w Belgii i Luksemburgu przeciwko Amazonowi. Zarzucając, że Amazon bezprawnie używał jego znaku towarowego do reklamowania na swojej platformie butów z czerwoną podeszwą, które były wprowadzane na rynek bez zgody Louboutin. Amazon działał w charakterze pośrednika, gdyż reklamy, które wyświetlał dotyczyły butów z czerwoną podeszwą sprzedawanych przez niezależnych sprzedawców za pośrednictwem tej platformy. Ponadto, Amazon rzekomo przechowywał naruszające prawo buty w swoich magazynach, celem ich późniejszej wysyłki.
Co mówią przepisy?
Co do zasady operatorzy platform sprzedażowych działający jako pośrednicy nie ponoszą bezpośredniej odpowiedzialności za naruszenia znaków towarowych dokonywane przez niezależnych sprzedawców korzystających z ich platform. Ich odpowiedzialność za publikowane w ramach platformy treści osób trzecich jest ograniczona do sytuacji, gdy pozyskają wiedzę o bezprawnym charakterze tych treści i nie podejmą niezwłocznie kroków w celu ich usunięcia.
Pytania prejudycjalne do TSUE:
Do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zostały skierowane pytania prejudycjalne w celu rozstrzygnięcia czy na podstawie art. 9 ust. 2 EUTMR operatorowi platformy sprzedażowej można przypisać naruszające używanie znaku towarowego w następujących okolicznościach:
- poprzez wyświetlanie reklam niezależnych sprzedawców działających na platformie sprzedażowej, którzy używali znaków towarowych osób trzecich bez zezwolenia oraz
- poprzez magazynowanie i dostarczanie konsumentom produktów naruszających prawo do znaków towarowych, które należą do niezależnych sprzedawców.
Używanie znaku towarowego:
Dla rozstrzygnięcia sporu kluczową kwestią była interpretacja pojęcia „używania znaku towarowego” w kontekście operatorów portali sprzedażowych takich jak Amazon.
TSUE powołując się na dotychczasowe orzecznictwo wskazał, że aby uznać, że dany podmiot używa znaku towarowego musi co najmniej używać tego oznaczenia we własnej komunikacji handlowej w sposób czynny. TSUE zaznaczył również, że sam fakt stworzenia technicznych warunków niezbędnych do używania oznaczenia i pobierania za tę usługę wynagrodzenia nie oznacza bowiem, że podmiot świadczący taką usługę sam używa wspomnianego oznaczenia, nawet jeśli działa we własnym interesie ekonomicznym.
Rozstrzygnięcie TSUE:
TSUE podkreślił, że ostateczne rozstrzygnięcie o odpowiedzialności Amazona leży w gestii sądów prowadzących te sprawy, jednakże dostarczył im wielu cennych wskazówek interpretacyjnych.
Podsumowując, TSUE ocenił, że istnieją okoliczności, gdy operator platformy sprzedażowej, na której są jego własne oferty sprzedaży oraz oferty osób trzecich, może ponosić odpowiedzialność i zostać uznany za używającego oznaczenie naruszające znak towarowy, w wyniku używania tego oznaczenia na towarach oferowanych przez niezależnych sprzedawców działających na tej platformie.
Będzie to miało miejsce, gdy użytkownicy platformy sprzedażowej dostrzegą związek między usługami operatora platformy sprzedażowej, a danym oznaczeniem i będą mogli odnieść wrażenie, że to operator platformy sam wprowadza, we własnym imieniu i na własny rachunek, towary opatrzone naruszającym oznaczeniem.
TSUE wymienił również przesłanki, które mogą decydować o odniesieniu przez użytkowników platformy wrażenia, że to operator platformy oferuje naruszające prawa towary:
- jednolity sposób reklamowania ofert publikowanych w jego platformie sprzedażowej gdy operator platformy wyświetla jednocześnie własne ogłoszenia i ogłoszenia niezależnych sprzedawców, nie rozróżniając ich w żaden sposób;
- umieszczanie własnego logo operatora platformy na wszystkich ogłoszeniach, zarówno dotyczących własnych ogłoszeń, jak i wszystkich ogłoszeń niezależnych sprzedawców;
- świadczenie dodatkowych usług na rzecz niezależnych sprzedawców przez operatora platformy sprzedażowej, w szczególności usług magazynowania, wysyłki i zarządzania zwrotami produktów oferowanych przez niezależnych sprzedawców.
Wytyczne Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej rzucają nowe światło na zakres odpowiedzialności operatorów platform sprzedażowych za naruszenia praw dokonywane przez niezależnych sprzedawców działających na ich platformach. Wyrok ten na pewno będzie miał istotne znaczenie dla podobnych sporów w przyszłości.
[i] Dane z badania firmy analityczno-badawczej UCE RESEARCH – źródło: https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2021-05-30/co-piaty-polak-kupuje-podrobki-znanych-marek/.
[ii] Dane z raportu EUIPO „Intellectual Property and Youth Scoreboard 2022”, źródło:
[iii] Dane z raportu EUIPO i OECD „Global Trade in Fakes A WORRYING THREAT”, źródło: https://euipo.europa.eu/ohimportal/en/web/observatory/report-on-trade-in-fakes.
[iv] Dane z raportu Amazon „Brand Protection Report”, źródło:https://brandservices.amazon.com/progressreport
Aplikantka radcowska
Źródło: Wyrok TSUE z dnia 22 grudnia 2022 r. w sprawie Christian Louboutin przeciwko Amazon Europe Core Sàrl i in. Sprawy połączone C-148/21 i C-184/21, ECLI:EU:C:2022:1016.
